USB Köln: Homepage
Zum Inhalt Digitale Sammlungen KMB - Stichwortverzeichnisse   Login  
Digitale Sammlungen der Universität zu Köln
Zurück zur Trefferliste : << Zurück : Weiter >>
 
6907455
PDF in neuem Fenster öffnen | PDF-Eigenschaften anzeigen

Katkey:6907455
Volltext:INDEX I. Personen-, Werk- und Ortsregister Abgar IX. 269, 274 Adam 414, 418f. Ägypten 141, 402, 413, 429 Aenenas 385 Alanus ab Insulis Anticlaudianus 74, 77f., 320, 324 Alberti, Leon Battista De Pictura 45, 64, 81-92, 95£, lOlf., 104, 107, 112, 116-119, 128, 168, 168, 201, 221, 239, 307ff„ 314-318, 328, 330£, 334, 343, 420, 43 lf. Alberti, Romano Origine e progresso dell'accademia Romana del Disegno 258 Alexander VII. 423 Alluno d'Alife, Niccolö 162f£, 169f. Amant 363 Amor 173, 183, 315, 319, 353£, 357 Amsterdam 395 Andromeda 380ff. Androuet du Cerceau, Jacques Zeichner auf dem Forum Romanum 133 Antwerpen 264, 266 Koninklijk Museum voor Schone Künsten Frans Floris, Lukas malt 264-268 Antonie van Steenwinckel, Selbstporträt 335£ Apelles 358 Diana im Kreise opfernder Jungfrauen 201 Aphrodite 347£, 350 Apokalypse 191, 427 Apoll 309 Apollodorus von Athen 409 Aquin, Thomas von 26 Arezzo 114 Casa Vasari Giorgio Vasari, Pictura 114 Aristoteles 102, 104, 156 Libri Naturales 360 Physik 119, 359 Poetik 120, 350, 413 Über die Seele 35£ Ascanio Museo d'arte sacra Matteo di Giovanni, Polyptychon 206 Assisi 188 San Francesco, Oberkirche Giotto, Franziskuszyklus: Bestätigung der Stigmata 188f. Giotto, Franziskuszyklus: Mantelübergabe 177 Giotto, Franziskuszyklus: Der Tod des Cavalière 190 Athena 379 Augustinus 53, 112, 146, 229 Soliloquia 77f., 82, 121, 127, 410 Babylon 430 Bacchus 308 Baegert, Derick Lukas-Triptychon, Stolzenhain, Evangelische Kirche 236f. Barbaro, Daniele 132 Basel Kunstmuseum Catharina von Hemessen, Selbstbildnis 196f. Baudrillard, Jean 31 Bellori, Giovanni Pietro 439 Belting, Hans 19ff., 87f, 269, 272 Benjamin, Walter 101 Bense, Max 27 Berchorius, Petrus Repertorium morale 186ff. Berlin Staatliche Museen Preußischer Kulturbesitz (Gemäldegalerie) Jan van Eyck, Christusporträt (Kopie) 29Iff., 296f. Gossaert, Maria mit dem Kind 252 Maerten van Heemskerck, Zeichnung des Hofs der Casa Sassi (Kupferstich­kabinett) 260f. Bernhard von Clairvaux 228 Bernhardin von Siena DeTriplici Chtristi Nativitate 203f. Berthaud dXchy 484 INDEX Narziss an der Quelle, Rosenroman, Vatikan, Biblioteca Vaticana, Urb. Lat. 376 32If. Bibel des Alunno d'Alife, Vatikan, Biblioteca Vaticana, Vat. Lat. 3550 162-170 Bible Moralisé, Wien, Osterreichische Nationalbibliothek, Ms. 2554 157f. Blumenberg, Hans 55 Boccaccio, Goivanni Decameron 170-173 De mulieribus claris (Des femmes nobles et renommées) 194f. Esposizione sopra la Comedia di Dante 79f., 84, 116, 126, 360, 401 Bocchi, Francesco 201 Bonfigli, Benedetto Verkündigung mit hl. Lukas, Perugia, Galleria Nazionale dell'Umbria 15-20, 203,205,215,217 Bornemann, Hinrik Lukasaltar, Hamburg, St. Jacobi 424-428 Boston Museum of Fine Arts Rogier van der Weyden, Lukas malt die Madonna 239ff, 246, 248, 254 Braile, William de Das Jüngste Gericht, Cambridge, Fitzwilliam Museum, Ms. 330iii 192f. Brigitta von Schweden Revelationes 229 Bronzino 374 Hl. Trinität, Florenz, SS. Annunziata, Capeila di San Luca 256 Brüssel 262 Bibliothèque Royale Cornelis Cort, Medusa 390ff Ms. 11.187A 371f. Brunelleschi, Filippo 81 Budapest Szépművészeti Museum Leonardo, Kopfstudie 389 Butades 75, 405f., 409f., 431 Byzanz 231,269,286, 306 Calandrucci, Giacinto Medusa, Paris, Musée du Louvre 392f. Cambridge 193 Corpus Christus Colige Ms. 16 282 Fitzwilliam Museum Domenico Veneziano, Verkündigung 208, 21 Off., 214-217, 219 Ms. 330iii 193 University Library Ms. Cg IV 6 322f. Campin, Robert 237ÍE, 247f., 297 Caravaggio Medusa, Florenz, Uffizien 397-400 Narziss an der Quelle, Rom, Galleria Nazionale d'arte antica 340—343 Verkündigung, Nancy, Musée des Beaux-arts 221, 223f. Carrara, Francesco da 74 Cassandrus 87 Cennini, Cennino Libro dell'arte 64, 72, 80f., 83, 85f., 91, 104, lllf., 118, 128, 132, 170, 175ff., 187ff., 193, 197f., 210, 422, 429 Chantelou, Paul Frérat de 432, 434fE, 438f. Chrysaor 380 Cicero 86, 91, 119, 403 Cimabue 108 Coelestin III. 275 Cort, Cornelis Medusa, Brüssel, Bliothèque Royale 390-393 Cura Sanitatis Tiberii 273 Curtius, Ernst-Robert 186 Dante Convivio 80, 231 Divina Commedia 79, 385f. Danti, Vincenzo Trattato delle perfette proporzioni 118-121 Davanzati, Chiaro 182f., 185 Delft 264 Diana 199, 201f. Dionysius Areopagita 203, 230 Dioskurides 263 Dobschütz, Ernst von 269, 273 Domenico Veneziano Verkündigung, Cambridge, Fitzwilliam Museum 208, 210ff„ 214-217, 217, 219 Donatello 106 Doni, Antonfrancesco 92 II Disegno 133f. Dubois, Philippe 399, 406, 409 Dürer, Albrecht Rhinozeros 29f. Durandus, Guillelmus Rationale divinorum officiorum 71, 231 Eco, Umberto 23f., 29f., 33 Echo 315, 319, 326 Edessa 269 Erinnyen 385 Euryale 379 Eva 414, 418 Eyck, Jan van INDEX 485 Christusporträt (Kopie), Berlin, Staatliche Museen Preußischer Kulturbesitz (Gemäldegalerie) 291fE, 296f. Rolin-Madonna, Paris, Musée du Louvre 225-228, 239, 24If., 244, 248 Verkündigungs-Diptychon, Madrid, Museo Thyssen Bornemisza 215ff., 321 Eyck, Jan und Hubert van Genter-Altar, Gent, St. Bavo 4l8ff. Exodus 67 Des femmes nobles et renommées, Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. Fr. 12420 195f. Fetti, Domenico Sudario, Washington, National Gallery 298ff. 303 Filarete, Averlino 112 Florenz 81, 170ff„ 182, 266, 387 Accademia del Disegno 105 Casa Vasari Giorgio Vasari, Erfindung der Malerei 432f. Giorgio Vasari, Das Studio des Malers 199-202 Museo di Santa Croce 210 Lorenzo di Niccolô, Marienkrönung 210 Palazzo Vecchio 390 San Marco Fra Angélico, Verkündigung 21 If., 215 Santa Felicita Pontormo, Pietà 218f. Pontormo, Verkündigung 217f. Santa Maria del Carmine Brancacci-Kapelle 414-418, 420 Santa Maria Novella Pontormo, Santa Veronica 299ff, 302 SS. Anunnziata 256ff. Giorgio Vasari, Lukas malt die Madonna 256fF., 267 Uffizien Caravaggio, Medusa 398fF. Johannes Gumpp, Selbstbildnis 197, 226ff. Pontormo, Pygmalion 374ÍF. Giorgio Vasari, Selbstbildnis 202 Perino del Vaga, Verkündigung 219f. Floris, Frans Lukas malt, Antwerpen, Koninklijk Museum voor Schone Künsten 264—268 Lukas zeichnet, Göttingen, Kunstsammlung der Universität 267f. Fontainebleau 331 Foucault, Michel 27 Fra Angélico 203 Verkündigung, Florenz, San Marco, Zelle 3 21 IE,215 Francesca Romana 250 Frater Rufilus Initiale R, Genf, Bibliothèque Bodmer, Ms. 127 53 Freud, Sigmund 307 Gaddi,Agnolo 1765 Gaddi, Taddeo 176 Galen 262 Gaston de Foix 331 Genesis 55, 64, 137ff, 1651E, 187 Genesis-Initiale Bibel aus Montpellier, London, British Library, Ms. Harley 4772 160, 162, 170 Flavius Josephus, Opera, London, British Library, Roy. 13. D. 153F. Goderannus-Bibel aus Lobbes, Tournai, Bibliothèque du Séminaire, Ms. 1 139f., 146£,154 Lambeth-Bibel, London, Lambeth-Palace Library, Ms. 3 137-155 Genf Bibliothèque Bodmer Ms. 127 53 Gent St. Bavo Genter-Altar 4l8ff. Gerald von Wales Speculum ecclesiae 277f. Gervasius von Tilbury Oda Imperialia 275ff. Giorgione 109 Giotto 75,79,169, 176, 178, 193 Franziskuszyklus: Mantelübergabe, Assisi, San Francesco, Oberkirche 177 Franziskuszyklus : Bestätigung der Stigmata, Assisi, San Francesco, Oberki-irche 188 Franziskuszyklus: Der Tod des Cavalière di Celano, Assisi, San Francesco, Oberkirche 189f. Verkündigung, Padua, Arena-Kapelle 206ff.,217 Heimsuchung, Padua, Arena-Kapelle 179 Giovanni da Udine (s. Raphael) 129f. Giulio Romano 390 Göttingen Kunstsammlung der Universität Frans Floris, Lukas malt 267f. Gombrich, Ernst H. 29 Gorgonen 379, 382 Gorgoneion, Paris, Bibliothèque Nationale 381 Gossaert, Jan 245ff, 258 Luaks malt die Madonna, Prag, Nationalgalerie 245ff- Lukas malt die Madonna, Wien, Kunsthistorisches Museum 249-255, 257 486 INDEX Maria mit dem Kind, Berlin, Staatliche Museen Preußischer Kulturbesitz (Gemäldegalerie) 252 Gregor d. Gr. 70 Groote, Geert Sermo de Navitate Domini 229ff., 248 Gumpp, Johannes Selbstporträt, Florenz, Uffizien 197, 336ff. Gyges 429f., 432 Hades 380f„ 385, 394 Hamburg St. Jacobi Bornemann, Lukasaltar 424-428 Hamburger Bibel, Kopenhagen, Rigisbibli-othek, Ms. Gl. Kgl. Slg. 4,20, Bd. III 191 f. Heemskerck, Maerten van Lukas malt die Madonna, Rennes, Musée des Beaux-arts 170, 258-264, 428f. Zeichnung des Hofs der Casa Sassi, Berlin, Staatliche Museen Preußischer Kulturbesitz (Kupferstichkabinett) 260f. Hemessen, Catharina van 196f. Selbstbildnis, Basel, Kunstmuseum 196f. Helena 91 Hermes 379f. Hermes Trismegistus Hermética (Lateinischer Asclepius) 88f. Herodot 430 Herzog, Reinhard 308, 314 Hexameron 139, 154, 160, 165f., 170 Hippodameia 379 Hohes Lied 232 Holofernes 396 Homer 201, 403 Horaz 75 Ars poetica 80f., 102, 104, 132f. Hugo von Fouilloy De claustro animae 137 Hugo von St. Viktor Didascalicon 54ff., 58, 61-69, 67f., 73, 77, 122, 125, 142, 159, 320 Huygens, Constanijn van 395 Hymenaios 355 Iaia von Kyzikos 194 Ile-de-France 156 Innozenz III. 278f„ 281, 286 Irenaus 180 Iser, Wolfgang 289ff. Isidor von Sevilla Etymologiae 413 Jakobus de Vorágine Legenda aurea 231, 237, 274 Jean de Berry 193 Jerusalem 273f., 276, 296 Johann Ohne Furcht 171 Johannes VII. 274 Johannes der Täufer 396 Johannes von Troppau Lukas-Vita, Wien, Österreichische Nationalbibliothek, Cod. 1182 234IF. Johannesevangelium 180 Johannesprolog 143, 154, 180 Juno 201, 355 Jungfrauen von Kroton 119, 200 Jupiter 173 Karl I . von Anjou 164 Karl V. 262 Karl von Kalabrien 162 Keto 381 Knidos 347 Köln 296 Kunstgewerbemuseum Römisches Pilgerzeichen, Vera Icon 288 Konstantinopel 269, 276 Kopenhagen Rigisbibliothek Ms. Gl. Kgl. Slg. 4,20, Bd. III 19lf. Korinth 405 Laon 51 Kathedrale Sainte Face 286 Latini, Brunetto 181, 189 Tesoretto 181, 185 Rhetorica 73 Laura 183ff. Le Begue, Jehan 180 Leo X. 301 Leonardo da Vinci 339, 395 Hirnphysiologische Darstellung, Weimar, Schlossmuseum 97 Kopfstudie, Budapest, Szépművészeti Museum 389 Medusa (verschollen) 386-390, 397 Trattato della pittura (Codex Urbinas) 91-103, 105f., 108f„ lllf., 116, 128, 198, 263f. Liber Proverbium 157 Liber Sapientiae 157, 160 Lippi, Fra Filippo Verkündigung, New York, Frick Collection 421-424, 427 Livius Andronicus 405 Lobbes St. Peter 139 Lochner, Stefan 296 Locke, John 92 London British Library Ms. Arundel 157 284 INDEX 487 Ms. Roy. 13.D.VI 153f. Ms. Roy. 20a: XVII 323f. Ms. Harley 4772 161 Lambeth Palace Library Ms. 3 137-155 National Gallery Petrus Christus, Porträt eines jungen Mannes 288 Meister der hl. Veronika, Die hl. Vero­nika mit dem Schweißtuch 294, 296f. Nicolas Poussin, Verkündigung 423f. Nicolas Poussin, Selbstbildnis 432-438 Pseudo-Boltraffio, Narziss an der Quelle 339f. Lorenzetti, Ambrogio Verkündigung, Montesiepi, San Galgano 206fE, 217 Lorenzo di Niccoló 210 Marienkrönung mit Heiligen, Florenz, Museo di Santa Croce 210 Lorris, Guillaume de, Meun, Jean de Rosenroman 46, 314-328, 330, 345, 353-374 hl. Lucia 208 Ludolph von Sachsen Vita Jesu Christi 228f„ 233, 237, 248 Ludwig XII. 331 Luhmann, Niklas 28 hl. Lukas 205, 225-268, 401, 424-429 Lukasevangelium 203, 247, 420, 424 Lysistratos 410 Madrid Museo Thyssen Bornemisza Jan van Eyck, Verkündigungs-Dip­tychon 215ff-, 321 Mallio, Pietro 274, 278 Kuppelpfeiler mit Veronica-Statue, Rom, St. Peter 272 Mander, Carel van 264 Mandylion, Rom, S. Silvestro in Capite 269£, 286 Maniacutius, Nikolaus (Eugen III.) Historia imaginis Salvatoris 231ff-, 235f-, 241 Marcia 194, 196 Marcus Varro 194 Marin, Louis 203f-, 209, 399 Martha 276f. Masaccio 209, 211,219 Verkündigung (verschollen) 209, 211, 219 Vertreibung aus dem Paradies, Florenz, Brancacci-Kapelle 414-418, 420 Masolino Sündenfall, Florenz, Brancacci-Kapelle 415^18 Matteo di Giovanni 205f. Polyptychon, Ascanio, Museo d'arte sacra 206 Matthew Paris Chronica Maiora, Vera Icon, Cambridge, Corpus Christus College, Ms. 16 281ff, 290 Vera Icon, London, British, Library, Ms. Arundel 157, 284 Mattiotti, Giovanni Vita di Santa Francesca Romana 250 McLuhan, Marshall 290, 302 Mecheln St. Rumold 245 Medici, Cosimo de' 387 Medici, Ferdinando I de' 398 Medici, Giovanni de' 300 Medici, Lorenzo de' 390 Medusa 379-400 Meister des Augustineraltars Lukas malt die Madonna, Nürnberg, Germanisches Nationalmusuem 237f. Meister der Cité des Dames Illustration zum Décaméron, Vatikan, Biblioteca Vaticana, Pal. Lat. 1989 171ff. Meister der hl. Veronika Die hl. Veronika mit dem Schweißtuch, London, National, Gallery 294, 296£ Die hl. Veronika mit dem Schweißtuch, München, Alte Pinakothek 295 Melzi, Francesco 92 Memling, Hans 297 Merkur 173 Meun, Jean de s. Lorris, Guillaume de Michelangelo 109f., 257 Jüngstes Gericht, Vatikan, Sixtinische Kapelle 266 Jesaia, Vatikan, Sixtinische Kapelle 262f. Mignard, Pierre 435 Minerva 382 Mirabilia Urbis Romae, Rom, Biblioteca Nazionale 287 Mocchi, Francesco Veronika-Statue, Rom, St. Peter 271 Montaigne, Michel de Essais 338 Monte, Francesco Maria del 398 Montesiepi San Galgano Ambrogio Lorenzetti, Verkündigung 206ff„ 217 Montorsoli, Giovanni Angelo 256 488 INDEX München Alte Pinakothek Meister der hl. Veronika, Die hl. Veronika mit dem Schweißtuch 295 Bayrisches Nationalmuseum Konvexspiegel 325 Bayrische Staatsbibliothek Peter Vischer, Heiltumbuch 283 Mummius 405 Nancy Musée des Beaux-arts Caravaggio, Verkündigung 221, 223f. Narziss 45, 197f., 307-347, 349f., 353f., 401, 431 f. Narziss an der Quelle (Illustrationen zum Rosenroman) Vatikan, Biblioteca Vaticana, Urb. Lat. 376, 32If. Cambridge, University Library, Ms. Gg IV 6 322f. London, British Library, Ms. Royal 20a: XVII 323f. Oxford, Bodleian Library, Ms. E Mus. 65 326IF. Paris, Bibliothèque National, Ms. fr. 1575 327 Paris, Bibliothèque National, Ms. Fr. 19157 327 Natura 181ff„ 189, 358, 360f., 370-374 Natura in ihrer Schmiede Brüssel, Bliothèque Royale, Ms. 11.187A 371 f. New York, Pierpont Morgan Library, Ms. Glazier 32 370f. New York, Pierpont Morgan Library, M. 132 372f. Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 820 371 f. Neapel 162f£, l68f. Nemesis 308 Neptun 382 Nero 132 New York Frick Collection Fra Filippo Lippi, Verkündingung 42 Iff. Metropolitan Museum Medaille mit Vera Icon 288 Pierpont Morgan Library M. 729 28 5f. Ms. Glazier 32, 370f. M. 132 372f. Nikandros 263 Nikolaus von Kues De visione Dei 227f. Nürnberg Germanisches Nationalmuseum Meister des Augustineraltars, Lukas malt die Madonna 237f. Nymphen 380 Onitoan 112 Ormina, Cristoforo 164, 169 Orpheus 396 Ovid Metamorphosen 46, 307-315, 317f., 340, 342£, 345-353, 355£, 374, 376, 381-386,388, 391,399 Ovide moralisé 314f. Oxford Bodleian Library Ms. e Mus. 65 325f£ Padua 72, 74, 262 Arena-Kapelle Giotto, Verkündigung 206f£, 217 Giotto, Heimsuchung 179 Panofsky, Erwin 43, 115, 169 Panthaléon, Jacques 286 Paris 156, 269,434 Bibliothèque Nationale 195f. 327 Gorgoneion 381 Ms. fr. 802 370£ Ms. fr. 1575 327 Ms. fr. 12420 195f. Ms. fr. 19156 364ff. Ms. fr. 19157 327 Ms. fr. 24392 366fF. Ms. Rothschild 2801 362f. Musée du Louvre 225f£, 331 ff. Giacinto Calandrucci, Medusa 392ff. van Eyck, Rolin-Madonna 225-228, 239, 241 f., 244, 248 Nicolas Poussin, Selbstbildnis 432—440 Girolamo Savoldo, Selbstbildnis 33Iff. St. Viktor 58 Parmigianino 266 Selbstporträt im Konxexspiegel, Wien, Kunsthistorisches Musuem 329ff, 334, 399 Parrhasius 358 Paulus 1. Brief an die Kolosser 181 1. Brief an die Corinther 282 Pegasos 380 Peirce, Charles Sanders 23£, 26, 29, 39, 406 Pelops 379 Penni, Giovanfrancesco 198f. Lukas malt die Madonna, Rom, Accademia di San Luca 198, 254ff. Peraldus, Guillelmus Summae vitiorum 51-56, 76 INDEX 489 Perugia 15 Gallería Nazinale dell'Umbria Bonfigli, Verkündigung mit Lukas 15-20, 203,205 Piero delia Francesca, Polyptychon des hl. Antonius 211-217, 220 Santa Annunziata 15 Peruzzi, Baldessare 32, 127 Sala delie Prospetive, Rom, Villa Farnesina 32, 127 Perseus 379-386, 390f., 399 Peter Abaelard 156 Petrarca, Francesco 74, 179 Canzoniere 183ff, 187 Petrus 293 Petrus Christus Porträt eines jungen Mannes, London, National Gallery 288 Petrus Lombardus Sentendarum Libri 142, 156 Philostephanos Kypriaka 347 Philostrat Eikones 313, 315 Philipp von Burgund 246 Philipp der Kühne 194 Phineus 380, 382f. Phorciden 379, 382 Phorkys 380 Pictura 257, 440 Piero da Vinci 387f. Piero della Francesca Verkündigung (Polyptychon des hl. Antonius), Perugia, Galleria Nazionale dell'Umbria 211-217, 220 Pilatus 273f. Pisa 396 Piaton Der Staat 32, 34, 36, 55f., 76-79, 85, 88, 121, 155ff-, 410-413, 420 Timaeus 155f. Plinius Naturalis historia 74-77, 85,104, 110, 127, 178,194, 199ff., 347f., 357, 401-410,412, 420, 428-431 Plutarch 85, 87 Pointel, Jean 435f. Polydektes 379f., 383 Pontormo 217 Pietà, Florenz, Santa Felicita, Capponi- Kapelie 218f. Pygmalion, Florenz, Uffizien 374ff. Verkündigung, Florenz, Santa Felicita, Capponi-Kapelle 218f. Santa Veronica, Florenz, Santa Maria Novella, Papstkapelle 299ff., 304 Poseidon 380 Pordenone Museo Civico Girolamo Savoldo, Verkündigung 220ff. Poussin, Nicolas Verkündigung, London, National Gallery 423f. Selbstbildnis, Berlin, Staatliche Museen Preußischer Kuiturbesitz (Gemäldegalerie) 432^38 Selbstbildnis, Paris, M usée du Louvre 432^140 Pozzo, Cassiano del 331 Prag Nationalgalerie Jan Gossaert, Lukas malt die Madonna 245 ff. Praxiteles 347 Pseudo-Apollodorus Die Bibliothek 379£ Pseudo-Boltraffio Narziss an der Quelle, London, National Gallery 339f. Pseudo-Hesiod Der Schild des Herakles 380 Ptah 141 Pygmalion 46, 345-377, 384, 410 Pyagmalion präsentiert die Statue Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 24392 366ff Pygmalion kniet vor der Statue Vatikan, Biblioteca Vaticana, Urb. Lat 376 361 Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 24392 366ffi Pygmalion skulptiert die Staue Brüssel, Bibliothèque Royale, Ms. 11.187A 371f. New York, Pierpont Morgan Library, M. 132 372f. Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. Rothschild 2801 362 Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 19156 363f. Pygmalion bekleidet die Statue Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 24392 366ffi Pygmalion singt vor der Statue Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 19156 363f. Pygmalion im Venus-Tempel Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 24392 366ff. Pygmalion trifft die verwandelte Statue Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. Rothschild 2801 362 490 INDEX Pygmalion und seine Frau Vatikan, Biblioteca Vaticana, Urb. Lat. 376 361 Die Frau spricht zu Pygmalion Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. fr. 19156 363f. Quintilian Institutio oratoria 74ff., 85f., 405, 431 Raphael 129f., 254f„ 257, 264, 390 Madonna di Foligno, Vatikan, Pinacoteca Vaticana 25If. und Giovanni da Udine, Logetta, Vatikan 129f. Reiner Musterbuch , Wien, Osterreichische Nationalbibliothek, Cod. Vindobon. 507 51 Rennes Musées des Beaux-arts Maerten van Heemskerck, Lukas malt die Madonna 170, 258-264, 428f. Roger van Hoveden 275ff. Rolin, Nicolas 225, 230, 233, 239ff. Rom 32, 122, 127, 131, 194, 264, 266, 274, 279, 396, 434f. Accademia di San Lucca Giovanfrancesco Penni, Lukas malt die Madonna 122, 198f. Biblioteca Nazionale Mirabila Urbis Romae 287 Casa Sassi 263 Esquilin Domus aurea 131 Galleria d'arte antica 340ff. Caravaggio, Narziss an der Quelle 340-343 Lateran, Sancta Sanctorum Salvarorikone 231 S. Maria in Sassia 279 St. Peter Vera Icon 269-306 S. Silvestre in Capite 269f. Mandylion 269f, 286 Villa Farnesina Baldessare Peruzzi, Sala delie prospettive 32, 127 Roma 263 Roman d'Alexandre 314 Rubens, Peter Paul Medusa, Wien Kunsthistorisches Musuem 393ff., 397, 400 Salvatorikone, Rom, Lateran, Sancta Sanct­orum 23Iff., 254 Sandrart, Joachim Ursprung der Malerei - Die Tochter des Dibutades, Teutsche Académie 406ff. Sand diTito 256 Errichtung des Salomo-Tempels, Florenz, SS. Annunziata, Capeila di San Lucca 256 Savoldo, Girolamo 220ff. Verkündigung, Pordenone, Museo Civico 220ff. Selbstporträt mitSpiegeln, Paris, Musée du Louvre 33Iff. Semiramis 430 Serenus von Marseille 70 Sikyon 402, 410 Singer, Wolf 34£, 441 Sohier, Nicolaes 395 St. Gallen 74 Steenwinckel, Antonie van Selbstporträt, Antwerpen, Koninklijk Musuem voor Schone Künsten 335f., 338 Stheno 379 Stierle, Karlheinz 312f. Stoichita, Viktor 128, 252f., 420f. Stolzenhain Evangelische Kirche Derick Baegert, Lukas-Triptychon 236f. Tasso, Torquato 32 Theophilus De diversis artihus 64-74, 77, 125, 159£, 179f., 320 Theophilus von Antiochien Zweites Buch an Autolykos 156 Theseus 385 Theuth 402 Thierry von Chartres Tiberius 273f., 276 Tiresias 308 Tizian 127, 390 Tournai Bibliothèque du Séminaire Ms. 1 139f., 146£, 154 Vaga, Perino del Verkündigung, Florenz, Uffizien, Graph­ische Sammlung 219f. Valladolid Museo Nacional de Escultura Zurbarán, Santa Faz 303f. Varro, M. Terentius 403f. Vasari, Giorgio 92, 104F, 121, 124£, 202ff. Camera delia Fama e delii Arti: Pittura, Arezzo, Casa Vasari 114 Erfindung der Malerei, Florenz, Casa Vasari 432f. Lukas malt die Madonna, Florenz, SS. Annunziata, Capeila di San Lucca 256f£, 267 Das Studio des Malers, Florenz, Casa Vasari 199ff. INDEX 491 Selbstbildnis, Florenz, Uffizien 202 Vite 104, 108-118, 121, 124£, 201, 209, 247, 260, 264, 266, 330f., 374, 387-390, 428-432 Vatikan Biblioteca Vaticana 163 Vat. Urb. Lat. 376 32l£, 361 Vat. Urb. Lat. 1270 92 Vat. Lat. 3550 163ff. Vat. Lat. 6439 276 Palatínus latinus 1989 172 Loggien Raphael und Giovanni da Udine, Logetta 129f. Pinacoteca Vaticana Raphael, Madonna di Foligno 251 f. Sixtinische Kapelle 262 Virtuelles Porträt Christi (The Son of God, BBC) 305f. Vischer, Peter Heiltumbuch, München, Bayrische Staatsbibliothek 283 Venus 345f., 349, 355f., 368, 375 Vera Icon, Rom, St. Peter 269-306 Vergil 385f. Vesalius, Andreas De humani corporis fabrica 262 hl. Veronika 269, 273ff., 293-300 Veronika-Ziborium aus St. Peter, Vatikan, Biblioteca Vaticana, Cod. Vat. Lat. 6439 276 Villaní, Fílippo 193 Villani, Giovanni 287 Viktoriner 59 Vitruv Zehn Bücher über Architektur 13ff. Volusian 274, 276 Vulgata 180 Warburg, Aby 43 Washington National Gallery 298 Domenico Fetti, Sudario 298ff., 303 Weimar Schlossmuseum Leonardo, Hirnphysiologische Darstellung 97 Weyden, Rogier van der Lukas malt die Madonna, Boston, Museum of Fine Arts 239f£, 246, 248, 254 Wien Osterreichische Nationalbibliothek Cod. 1182 234f. Cod. Vindobon. 507 51 Ms. 2554 157 Kunsthistorisches Museum 329f£ Jan Gossaert, Lukas malt die Madonna 249-255, 257 Parmigianino, Selbstbildnis 399 Peter Paul Rubens, Medusa 393f£, 397, 400 Wilhelm von Conches Glosae super Thimeum 158f. Yolande de Soissons 286 Psalter und Stundenbuch, New York, Pierpont Morgan Library 285f. Zeuxis 81, 168, 201 £ Zuccaro, Federico L'Idea 122-129, 134 Origine e progresso dell'accademia Romana del Disegno 258 Zurbarán, Francisco Santa Faz, Valladolid, Museo Nacional de Escultura 303f. II. Sachregister Abbild 56, 63, 69, 99, 101, 181, 183, 238, 281£, 310, 319£, 323, 340, 404£, 408, 440 Abbildverfahren 122 Abwesendes 38, 27, 42, 71, 85£, 128, 217, 232£, 239, 241, 310, 352, 397, 408f. acheiropoieton 233, 269, 272, 297, 301, 304 Ähnlichkeit (similitude) 27, 29£, 59, 63, 78, 88£, 91, 96, 116,158, 183, 188£, 191, 199, 203, 233, 317£, 404, 406, 409f., 436 Affekte 42, 71, 101,311,389,395 Akademie 105, 258, 260 Akzidenz 124, 126f. Allansichtigkeit s. Mehransichtigkeit Allegorie 52, 186, 189, 211, 318, 328 Anatomiestudien 118, 260, 262f. Andacht 225, 228f£, 233, 237, 244, 281, 285, 290 Andachtsbild 225, 228, 283 Animation 21, 351, 356, 363, 365f£, 374, 410 Anschein 30, 88, 101, 168, 183, 189, 233, 296, 353,411,420, 427f. antepicturam 16, 211,219 Anthropologie (historische) 22, 43, 88f, 203, 318,404 Antike 81, 87, 133, 245, 258, 307, 358, 386 Architektur 108£, 115, 132, 206, 209, 245£, 248, 260£, 307 Archiv 245ÍE, 404 ars, artes 58, 60f£, 72, 78, 120, 122, 132f., 159 187, 257,358 492 INDEX liberales GO, 82, 91,93f., 104 mechanicae 58, 62, 72, 93f. Theorien der 65 Artefakt 18ff„ 22, 29, 31, 33, 37, 44 artifexGX, 63Ff., 142, deus 151, 154-160, 171, 233, 430 Augenzeuge 86 Augenzeugenschaft 27, 38 Authentizität 250, 282, 304 Begründungen, anthropologische 63, 65, 96, 232, 267, 281, 289, 345, 374, 401 Bild-Text-Beziehung 39, 141 f., l44f., 152f., 170 Bild werden 181, 186, 190, 195f., 202f„ 211, 215,217, 224 Bildanalyse ikonographisch 137 mediensemiotisch 39, 137, 142, l44f., 151 f. Bildanthropologie 19f., 229 Bildeffekte s. Bildwirkung Bilder äußere (externe) 36, 98, 118, 241 gemalt 15, 17, 19f., 24f„ 28, 37, 40f., 68, 144, 230, 253, 255, 268, 281, 313, 316, 318, 320, 390, 41 lf. (semiotische) Definition 40fi, 44, 69, 111,316,322, 324ff.,4ll (medienanthropologische) Funktionen 21, 38, 28, 40^3, 45, 47, 69fi, 85ffi, 89, 104, 117, 128, 152,317,412 medienspezifische Eigenschaften 31, 40ff„ 69, 199,253, 326, 399f. innere (interne) 19fi, 22, 35£, 86, 119, 185, 227, 233, 238f„ 241, 244, 252, 255, 267, 321,323,338, 343 künstlich 20, 22, 34, 46 Macht der 46, 281, 326, 379, 383f£, 390, 397, 400 medial 36, 112, 146, 228, 233, 238fi, 244 mental 21, 36£, 71, 76, 97, 125, 146, 185, 190, 226, 227ff., 233, 238, 277 unsichtbar 21, 125, 255, 273, 290 virtuell 305 Bilder im Kopf 23, 35ff. Bilderfindung (invenzione) 75, 80, 116f£, 144, 260, 388, 428 Bilderlehren 89, 228f. Bildermachen 19, 22, 33fi, 43£, 122 Bildertheologie 225, 236 Bilderzählung s. historia Bildexegese 203 Bildfläche 15, 81, 94, 106, 132, 147f., 152, 176, 178, 187, 189, 199, 206, 211, 220, 316,411 Bildform 25, 291,293, 380 Bildgenese 20, 232f„ 239, 242, 244, 248 Bildgeschichte 21, 36, 43£, 47, 145, 273, 280, 305, 386, 397 Bildhauerei s. Skulptur Bildherstellung s. Bildgenese Bildidee 129, 230, 237£, 243, 268 Bildkategorien 22, 36 Bildkörper 20, 77, 86f, 187£, 190, 233, 278, 297,310, 312, 318, 403f. Bildkonzept 35, 43f, 46, 76, 82, 115,191 ff., 238, 248, 291, 293, 297, 304£, 316, 340, 420f. Bildlichkeit 137, 162, 205, 385, 409, 421 Bildlöschung 300, 302f. Bildlosigkeit 206, 289 Bildmaterie 84, 208, 267, 299, 400 Bildmedium 18, 20, 22, 35, 37f., 144 Begriff, anthropologisch 37£, 40 (semiotische) Definition 33, 35, 38f. Grundfunktionen 37, 47 Bildnis s. Porträt Bildobjekt 21,41, 85, 87, 325f£, 346, 350, 355,402 Bildproduktion 22, 236, 257, 267 Bildprozess 35£, 82, 84, 195, 210£, 225, 230, 244, 248, 252, 299, 303, 400, 402 Bildqualität 22f„ 35, 37, 40, 43£, 64, 69, 71, 78, 104, 137, 168, 187, 189, 196, 233, 253, 255, 257, 274, 296, 299f., 321, 329, 350, 365, 376, 404, 408ff. Bildraum 31, 166, 196, 220, 237, 299, 322, 332f„ 366£, 420, 422, 439 Bildreliquie 270f., 278, 282, 284£, 287f., 289, 291,297, 303 Bildschöpfung 75£, 83£, 112, 137, 150f£, 162, 168,414 Bildstörung 304 Biidtechnik 22, 43£, 225, 395 Bildtheorie 221, 243£, 266, 304, 318, 388 Bildtiefe 211 Bildträger 18, 20, 23, 31, 35, 40f„ 44, 64, 76f£, 82, 84, 107, 113, 176, 187, 190, 195, 206f£, 219f£, 254, 267, 274, 277, 284, 293, 296f£, 300, 304, 310f£, 316£, 329f., 334, 387, 399, 40l£,408, 428 Bildwelt 18, 33, 82, 89f., 132, 169, 229, 253, 317, 342,350,420 Bildwirkung 153f., 176f£, 257, 299, 321 f., 324, 342, 349, 355, 389ff. Bildzeichen 15, 17, 23, 29, 35, 39f£, 70, 78, 83, 96, 143, 147£, 152, 168, 187, 206f„ 211, 227, 252, 258, 267, 278, 286, 304, 322,352,363,400, abstrakt 40, 147, 166 gemalt 40f£, 71, 84, 144£, 170, 210, 215, 408,418,421 INDEX 493 figuratív 40, 42, 166 mimetisch 40, 79, 90, 98, 190 Bindemittel 79, 107 Buch 15f., 51-56, 70, 143, 186f£, 404 Buchseiten 17, 52, 139, 154£, 164, 170 Buchstaben 51 F., 54, 70, 139 Capriccio 129f£, 331 Cinquecento lllf., 115, 12l£, 130, 132,217, 220, 254 concetto 112£, 117£, 120, 127, 130, 261, 268, 428 creatio ex nihilo 95, 119, 142, 156, 402 Cyberspace 31, 33 Darstellung 27 Darstellungsmodus, als ob' 227, 248,254 Dekodierung 23 Devotio moderna 229 Dichtung 80, 92, 96, 99£, 102£, 120, 183-186, 352, 386, 401,412 disegno s. Zeichnung Dispositiv 203£, 206, 399£, 402, 405£, 408, 415 Duecento 181 £ Ebenbild 194£, 410 Einbildungskraft s. Phantasie Enkodierung 23, 139 Entwurf 42, 117, 122, 230, 268, 289£, 436 Ekphrasis 383 Emotion 38, 42, 46, 71, 90, 354, 384, 389 Epistemologie 43, 56, 104 Erfahrung 34, 90, 93 ästhetisch 308, 313 Erfindung 62, 67, 73, 98, 113, 129, 132, 409 der Malerei 307, 314, 317, 343, 401fE, 405,413,431 Erinnerung 20, 23, 36f£, 71, 88, 185, 233, 236f£, 254, 277, 408, 413, 427 Erinnerungsbild 19, 37£, 253, 408, 410 Erkenntnis 55, 57, 67f£, 73, 80, 90, 92f£, 104, 112£, 122, 126 Erkenntnisfunktion 42£, 68, 104 Erkenntnistheorie 24, 92, 96£ Evidenz, evidentin (enargeia) 45, 71, 86£, 101, 144, 155, 162, 234, 263, 265, 271, 283, 303, 402, 406, 412 Exegese, visuelle 45£, 155, 225 Farbe 17, 40, 52, 55f£, 66, 69, 77, 79, 84, 86£, 94, 106£, 116, 119,126£, 152, 176, 179, 181, 189, 191 f., 194ÍE, 207£, 214£, 221, 232, 236, 257, 260, 265, 268, 292, 297, 299, 309, 313, 316, 330, 400, 402, 411, 413,418 Farbauftrag 116, 210 Farbfläche 17, 116, 177 Farbpigmente 79, 107, 189, 267 Farbtöne 176, 214 Farbtupfen 16£, 195, 217, 258, 428 Faszination 46, 309£, 325, 340, 379, 386 Fiktion 38, 42, 98, 103, 126, 128, 183, 227, 2291E, 238, 250, 29l£, 297, 305, 308, 310, 324£, 328 Film 22, 38,41 finestra aperta 42, 45£, 97, 128, 221, 316, 420£,425 Fläche 83f., 94, 100, 125, 166, 175, 209, 211, 215, 221,316,334, 402 Fleischwerdung 180£, 182, 184, 424 Form 123£, 132 Foto(grafie) 22, 38, 42, 399, 406,409 Freskotechnik 175, 178, 187 Frühhumanismus 72, 104, 173 Frührenaissance 30, 44, 69, 85, 330, 345 Gebet 226£, 239f£, 281, 286, 374 Gedächtnis 20£, 71, 87£, 97f., 201£, 402f. Gedanken Gehirn 34f£, 97, 133£ Geist 38, 52, 76, 93, 106, 112, 115, 119£, 125, 129, 158£, 181,184£, 190,204,215,221, 224, 227, 230, 267£, 285, 346, 404£, 413, 428£ Geisteswissenschaften 93, 98, 103 Gemälde 16£, 22, 54, 76, 82, 109, 112, 128, 131, 170, 209£, 212, 215, 220f., 227fi, 231, 233, 237, 239f£, 245, 253£, 257, 265ff., 296£, 313, 318, 330, 333£, 336, 338, 343, 387f£, 395, 427£, 439 Gesamtkunstwerk 109fi Gestalt 144, 152, 208, 215, 217, 232, 253, 272, 280, 293, 305, 310, 319, 332, 338, 340, 380, 397, 403 medial 91, 115, 120, I29ff. Gottesebenbild 64, 89,125, 142f., 150,159, 162, 168,229 Gotteserkenntnis 56£, 71 Grottesken 129ff. Hand 72f£, 84, 94f£, 112£, 115, 117, 119f., 132,143£, 149£, 160,162, 165, 190£, 195, 232f£, 241, 254, 265, 267ÍE, 296, 302, 329f£, 333£, 336, 338, 342, 352, 365, 382, 385£, 410, 422, 424, 428 Hautl79£, 191,195, 198, 31l£, 419 Hautfarbe s. Inkarnat Hautmalen 177, 179, 185, 190, 197ff.,292 historia 17, 80, 82, 89fi, 116f£, 128, 150, 153, 170, 199, 202, 206, 211, 219, 221, 225, 257,260,316,395,414, 439 Hochmittelalter 55, 62f, 78, 180, 239 Holz 209£, 211£, 214, 219, 233, 254 Hyperrealismus 297, 301 494 INDEX Icon 29 Ideen (idea) 28, 38, 56£, 112f„ 123, 126, 132 Identifikation 90, 225, 237, 241, 252, 313, 317, 33Iff, 379 Identität 192, 202, 237f, 333, 336, 338, 403, 436,438 Idol 52 Idolatrie 89 Ikone 276£, 278, 284 Illusion 46, 69, 71, 77f£, 81, 85, 87, 187, 220£, 225, 242, 296, 308, 311, 313, 318, 322£, 331, 335£, 339£, 342£, 346, 348, 350£, 354, 357, 377,410 Illusionismus 31, 79, 127, 178, 190, 227, 230, 233, 238, 248, 299, 376, 427 Illusionsbildung 85£, 312, 317, 348, 355 Illusionseffekte 128 Illusionsgrad 107, 109 imaginär 253£, 257, 265 Imagination 36, 75, 96£, 145, 152, 228ff., 237f, 250, 253, 285, 289f£, 293, 303, 338, 356, 367 Immaterialität 207, 224, 252, 255, 267 Index 29, 46, 406, 409, 412, 420, 424 Information 42, 146, 152, 252, 289ff, 302, 304 Inkarnat (incarnazion) 175ff., 181, 189, 194, 196£, 200, 211, 260£, 285, 299, 367, 394, 416,438 Inkarnation (incarnazione) 143, 181, 185ff-, 189£, 193£, 197£, 201f£, 208f£, 215, 233, 255,401,421,424,429 Inszenierung 278, 290£, 297, 310, 313, 348f„ 389,395 interface 31, 292, 355 Intermedialität 39, 258, 278, 289, 404 Kode 24f£, 30£, 33 Kodetheorie 24f. Kodierung 26, 41, 210, Kodierung, doppelte 25£, 45, 146, 152, l69f£, 243 Kodierung, zweite 26, 327, 414, 429 Körper 19f£, 52, 54, 62, 66, 84, 87f, 90, 94£, 97, 99, 106£, 112, 118, 120£, 123, 178£, 182, 184f£, 189, 196, 198, 218£, 233£, 252, 263, 267, 282, 296£, 310, 312, 316, 342, 346£, 350, 356, 380, 382f„ 386, 389£, 393f£, 403£, 406, 408f, 414, 4l8f£, 422, 424, 431,436, 438,440 Körperlichkeit 82f., 101 Kognitionswissenschaften 33 Kommunikation 21, 25, 28, 38£, 53, 55, 218, 267, 289, 291, 363, 366, 379, 440£ Kommunikationsfunktion 37£, 42, 71, 412 Konstanten, anthropologische 37 Konstruktion 28, 30, 36, 42£, 90, 214 Konvention ikonographisch 29 kulturell 29, 33, 97 Kopie 76, 101, 106, 118, 120, 280, 285, 292, 304, 324, 393,402, 404£, 435 Kult 98, 225, 350£, 369 Kultbild 98, 231, 269, 278, 290, 298, 345, 347,350£,369 Kultur(en) 21, 26, 37, 39, 42£, 46f, 55, 141, 245,350, 401,403,441 Kulturbegriff 25, 77 Kunst 35, 43f£, 56, 83, 107f., 113, 118, 122, 125f, 127£, 129, 133£, 184£, 190, 196, 232, 238, 258, 263, 285, 297, 299, 303, 307, 310, 314, 317, 329£, 338, 346, 348, 352, 355f£, 369£, 373, 377, 379, 406, 410, 4l2f. Kunstbegriff 44, 46, 64, 78, 101, 103£, 110, 331 Kunstfertigkeit 79, 116, 126, 187, 284, 331, 390,410 Kunstform 119, 129 Kunstgeschichte 43£, 64, 202, 246£, 280, 345, 347, 379,410,430,434 Kunstkonzept 44f£, 115, 125, 225, 237£, 268, 3 5 7£,430 Kunsttechnik 64, 126, 346, 350, 388, 390 Kunsttheorie 82,85,95, 111, 115£, 130,202, 236, 252, 254, 262, 268, 328, 330, 334, 359£, 388 gemalt 257f. Kunsturteil (guidizio) 105, 110£, 112£, 117, 346, 435 Kunstwerk 35, 77, 110, 115, 121£, 310, 313£, 345£, 348, 351,359, 388,430 Kunstwissenschaft 21, 44, 227, 250, 280 Künstleranekdoten 199, 202 Layout 141,151,153£, 164, 170 Lebendigkeit (vivacitä) 71, 101, 116, 168, 170, 183, 199, 233, 313, 348, 350, 353, 356, 363, 370, 376, 394, 427 Leerstelle 289fif., 293, 302, 304, 349, 410 Leinwand 17, 57, 76, 79, 86£, 117, 132, 200f£, 221, 224, 290, 313, 330, 342, 379, 397, 438£ Logo 287, 289 Logos 55£, 143, 180, 186f. logos creator 143, 160 Lüge 33f.,42, 78, 126, 230f. Magie 77, 107, 195, 227, 296, 300, 302, 384 Malakt 18, 35, 75£, 84, 165£, 169£, 181, 185, 193, 196, 201, 210, 215, 224, 243£, 255, 257, 267, 328, 400, 428f. malen 41, 8l£, 171,236, 266, 307 INDEX 495 Malerei als ars 66 Definition 74ff., 79, 81, 86, 126, 190, 205, 360,411,413, 422 illusionistisch 57, 78, 229 als medialer Prozess 74Í, 175, 178f. Medieneigenschaften 57, 79, 101, 116, 168, 285,317, 330, 440 (anthropologische) Medienfunktionen der 52, 56, 66, 71, 76, 85, 110, 118, 126£, 247f., 251, 263, 369, 374, 395, 422, 432 mimetisch 77, 189f., 196, 198 als Naturwissenschaft 9Iff. ontologisch Begründung der 76, 79 Malereigeschichte 33, 44, 57, 178, 225, 241, 245,274, 328, 40If., 412 Malereikonzept 46, 170 Malereitechnik 72, 187, 395 Malereitheorie 35, 69, 74, 76, 80, 83, 193, 428 Malereipraxis 30, 47 Malinstrument 40, 84, 165, 191, 194, 196, 265,402,428 Malmaterie 18, 107, 195, 208, 422, 428 Malprozess s. Malakt Mal technik 4 Iff., 64, 86£, 107, 178, 188, 197, 228, 258, 304, 409, 413, 420, 427 mandylion 269, 286£ Manierismus 45, 262, 330 Marmorfläche, fingierte 16, 203£, 212, 2l4f£ Maske 141, 238, 244, 265, 292, 296, 332, 335£, 380, 395, 397, 400, 432, 435, 438 Massenmedien 263 Material(ität) 40, 52, 62, 67, 91, 108, 111, 119f, 149, 156, 158, 221, 254, 267, 301, 309,318, 366,408,410 Materialeigenschaften 107, 299 Materie 38, 63, 77, 87, 119, 122f„ 127, 142, 156, 159, 185, 190, 195, 209, 215, 217, 219, 258, 299,312, 347, 351£ Medialität 38f„ 43, 45£, 54, 82, 86, 95£, 105, 128f, 183, 192, 269, 27l£, 278, 28l£, 304, 308,312, 346, 348,350, 389f. Medien apparativ 43, 46 alt 23, 44, 46 (anthropologische) Funktionen 15, 21, 23, 38, 46f., 52, 119, 185, 204, 238, 328, 413,439f. digital 43 heiß 290 kalt 290, 302 Leistungsfähigkeit 46, 87,96, 169, 197, 248, 349, 357, 432 neu 20, 23,31,33 Verfahrensweisen 80, 115, 118, 313, 359, 406 Medienanthropologie (historische) 19f£, 47, 269,272,314,379,405 Medienbegriffe 17, 23f£, 40, 45, 84, 95, llOf., 334,411 anthropologisch 2l£, 35, 38f. semiotisch 22f£, 25, 27, 77, 204,412 Medienbewusstsein 285, 310 Mediendefinition s. MedienbegrifF Mediendifferenz 137, 155, 409 Medienerkenntnis 307, 312£, 334, 336, 340, 342, 347, 349£, 360 Mediengeschichte 23, 43, 45£, 47, 203, 273, 280, 297 Medienkompetenz 44£, 155, 351, 376, 425 Medienkonzept 31, 46£, 128, 225,237, 317, 320, 326 Medienmetapher 42, 205, 241 Medienreflexion 17, 184, 317, 328, 330, 340 Mediensemiotik 22£, 28, 31, 39, 151, 162, 187, 365,409 Medienspezifik 137, 148, 152, 170 Medienskepsis 45, 197 Medientheorie 22£, 31, 79, 82, 85, 93, 119, 203, 206, 221, 225, 23l£, 233, 249fi, 254, 257, 272, 281, 290f„ 293, 308, 317fi, 350£, 388,413,432 gemalt 18, 22, 239, 243£, 264, 266, 271, 298 Medienvergleich 141, 330, 338 Medienwechsel 192, 234, 410 Medienwelt 56, 128, 134 Medienwissenschaft 21, 25 Mehransichtigkeit 106, 109 Memoria 87, 128, 228, 402, 404, 413 Menschwerdung (Gottes) 175, 180£, 185, 187f., 203, 205, 209, 215, 217, 220, 233, 345£, 351,356 Metamedialität 28, 54£, 211, 217, 251 £, 264 Metamorphose 155, 185, 190, 195, 199, 252, 267, 278, 308, 312, 318, 351, 356£, 361, 363, 365, 367£, 374£, 382f. Metapher 183£, 185£, 189, 198, 228, 252, 316£,411£ Metaphysik 55, 80 Metapikturalität 159£, 169£, 202, 208, 217, 237 Mimesis 32, 75, 133, 317, 331, 347, 350f£, 357 Mittelalter 24, 44, 53, 57, 77, 79, 159, 190, 192, 225, 270, 273, 296, 365, 369, 386 Mittelbarkeit 27, 33, 38 Modell 36£, 62, 76, 83, 87, 117fi, 130, 156, 170, 199f£, 227, 236£, 238, 241, 248, 255, 261, 263f£, 292, 304,388 Nachbilder 273 Natur (natura) 24, 53£, 59, 69, 80f£, 91, 93, 496 INDEX 95£, 98,107,112,118,120f£, 126£, 133£, 190, 306, 310, 315, 330£, 346, 357f£, 374, 388, 395 menschlich 59, 90 Naturerkenntnis 107, 125 Naturform 119 Naturnachahmung (imitatio naturae) 45, 56, 58f£, 69, 71, 77ff, 82, 85, 89f., 94f£, 100, 105,108, 110, 113, 115, 117£, 125fE, 130, 178, 187, 191, 193, 196£, 260f„ 320, 328, 330,405,412,420 Naturwissenschaft 91, 103, 262f, 305, 396 Neuzeit 24, 44£, 47, 156 Oberfläche 22, 57, 83, 107, 116, 185, 292, 307, 309£, 312£, 316£, 338, 347, 349f, 355,412, 424, 436 Objekt 24, 26£, 29, 38£, 145, 357,406,414 Ontologie 27, 32, 74, 79, 85, 159, 168, 221, 250, 357,410,412 ontologischer Defekt 57, 78, 121, 183 ontologische Differenz 346, 350, 352, 358-363, 367, 376, 406, 408 Original 101, 239, 269f£, 280, 282f£, 286, 290, 292f„ 302ff. Ornament 52, 132, 139, 141, 150, 153, 164, 166,366 Oxymoron 203£, 271 Palette 16£, 191, 194,196, 198, 217, 258, 428 Papier 113, 132, 185, 243£, 253f. Paradox 129, 169, 203f£, 209, 217, 224, 251, 255,280,293, 302 medientheoretisch 17, 127ff., 272, 304, 310, 317, 329£, 336, 358, 393, 413, 427 ontologisch 77f., 80, 85, 217, 411 paragone 91f£, 103f£, 108f„ 111, 127, 155, 260, 264, 377 Perfektion 64, 94, 108, 110£, 113, 120£, 171, 298, 321,330, 374, 376 Pergament 52, 188, 283 Personifikation 182, 258, 296 Phantasie (phanatsia, fantasia) 20, 35£, 72f£, 80£, 85£, 98, 117f, 127, 129,132f£, 190, 201, 230, 266, 286, 297, 302, 352, 384, 388ff. Phantombild 293 Pinsel 83, 105, 127, 165, 167ff., 176f£, 19l£, 194ff, 201, 234, 238, 257£, 261, 265, 267, 283, 292, 330, 337f, 400, 427f. Poesie 80, 97, 198 Poetik 80, 104,384 Poiesis 18, 104 Porträt 76, 87, 125, 127£, 195£, 198f„ 232f„ 236, 238, 240£, 243f£, 248, 257, 270f£, 282£, 291, 293, 302, 325f£, 337, 374, 377, 382, 395, 400, 402f£, 406, 409, 432, 435 Präfiguration 204, 215 Präsenz 52,71,88,91,293,348 Präzision 299f-, 303, 365 Projektion 83, 90, 94, 189, 193, 204, 210, 290, 313,316, 336,351 Quadrivium 59£, 67, 92, 94, 104 Quasi-Medium 40ff„ 54, 182, 278, 282, 310, 312, 330 Quattrocento 80, 103, 217, 334 Rahmen 151, 153, 164f£, 170, 194, 196,215, 219, 221, 297, 325£, 334, 422, 439 Rangstreit s. paragone Raum 152, 209, 211, 217, 221, 255, 400, 406, 408, 422 Realismus 227 Realität 24, 27£, 31, 36, 42, 227, 238, 324, 350, 389, 427f. Rede 100, 143, 145£, 363, 365, 368 Referent 24,26f£, 183, 188, 280f„ 406, 408f. Referenz 24, 284 Referenzbilder 280f£, 285, 287, 289ff., 301f£, 390 Reflexion 39, 44, 46, 412 Reflexionsfunktion 38, 42 Regelwerk 61, 64 Relief (rilievo) 106, 116, 127, 177£, 187, 199, 260, 261,264, 374, 409 Renaissance 20, 27, 45f, 64, 72, 74, 78, 88, 95, 181, 204, 245, 248, 320, 328, 331 Repräsentation 20, 22, 26f£, 31 f., 36, 38£, 45, 95, 203, 250f„ 305, 324, 370, 400, 427, 441 intern 20, 22, 33f£, 43, 250f„ 253ff. Repräsentationsfunktion 38, 42£, 85, 87f., 183, 204,241,412 Repräsentationsmodus 32,42, 227, 412, 420, 427 Repräsentationsverfahren 78, 82, 95, 118, 179 Rezeptionsästhetik 308, 312, 340 Rhetorik 46, 60, 65, 68, 85, 102, 104£, 384 Rhetoriklehren 71, 86, 405 ritrarre 117ff-, 264 Schablone 76 Schatten 42, 46, 72, 75f£, 80, 94, 97, 106, 177£, 184, 189£, 214, 221, 308, 342, 397, 399, 401, 404, 406, 408£, 412£, 418, 420-424, 427f£, 43l£, 440 Schattenbild (eidolon) 42, 46, 190, 302, 342, 401, 404, 406, 408, 410, 412£, 416, 420, 422, 43Iff. Schattenriss 46,401,430 Schattierung 199 Schein 31, 46, 76£, 85, 127, 204, 227£, 230, 315, 343, 4l0ff., 420, 428 Scheinbilder 57, 99 INDEX 497 Schlagschatten 106, 404, 413f., 416, 418—422, 424, 427f. Schleier 182, 278,301,316 Schönheit 52, 55, 90£, 101 f., 110, 120, 184, 232, 250, 307£, 314f., 319F., 330, 340, 347, 350, 352£, 358, 370, 373f., 376,395, 415, 420 Schöpfung 53,125, 141,143,145, l47fi£, 154ÍE, 159, 182,313 göttlich 53, 56, 69, 119, 125,141, 347 Schöpfungsmythos 141 f., 182 Scholastik 26, 142, 173 Schnittstelle s. interface Schrift 15, 40, 42, 52, 55, 70£, 81, 93, 96£, 99f£, 113, 116,141, 144,154,185,189, 192, 227, 234, 278, 402, 404, 432 Schriftband 15, 17f, 143 Schriftbild 54, 139 Schriftmedien 15, 54, 95 Schriftzeichen 15, 17, 54£, 71, 96, 100, 139, 141, 144, 153, 185£, 188, 278 Schweißtuch s. Tuch Sein 3l£, 56£, 76f., 79f, 204, 311, 408f., 41 Iff., 420 Selbst 45, 197, 338, 432, 434, 439f Selbstanzeige 127f, 185 Selbstbewusstsein 90, 285, 430, 438 Selbstbildnis 190f£, 196£, 241, 265, 318, 328ff., 333f., 336, 338, 400, 430-440 Selbstdarstellung 192, 211, 239 der Medien 46, 170, 258, 321 Selbsterkenntnis 58, 72, 307, 311, 314, 317f., 334, 340, 342, 347, 431 Selbstexplikation 166, 173, 324 Selbstporträt s. Selbstbildnis Selbstreferenz(ialität) 27ff., 39, 44, 137, 326 Selbstreflexion 39, 242, 244, 268, 310, 321, 333 Semiotik 22ff, 27, 29, 39, 406 Semiose 24£, 36, 33, 39, 41, 53, 290 Sichtbarkeit 38, 71, 88, 181,228,230, 233, 270, 278, 280, 291, 340, 404, 438 obskur 269, 271, 273, 277, 290 Sichtbarmachung 54, 76, 91, 128, 181, 187, 290, 305, 422 Simulakrum 31, 87 Simulation 31 f., 42, 82, 85, 113, 117f., 170, 188ff., 301, 320, 329, 346, 350, 365, 412, 420,428 Simulationstechnik 33, 45, 128, 238, 248, 348, 351 f., 376, 411, 427f, 438 skiagraphia 76, 409, 411 Skizze 113 Skulptur 40, 42, 63, 88,103f, 105ff, 112, 132, 246f„ 256, 260f., 263, 293, 307, 345, 347, 377, 399h, 401,425, 427 Spiegel 56, 89fl, 127, 193f, 195f, 281ff, 308f£, 312, 315, 317, 319ff, 328, 330f, 333, 342,412, 431 f. gemalt 42, 241f., 321ff„ 328fif, 334, 336f., 340, 347, 399fl Spiegelbild 40f, 194, 24lf, 308ff, 312, 315, 317f., 32Off, 329f£, 332f, 336£, 339, 347, 349h, 354,380, 399f.,4l2 Spiegelung 90, 109, 321 Sprache 35, 37, 97, 99f., 441 Sprachbilder 52, 383f Statue 109f, 124, 233, 261, 263, 309, 345-377, 425 Stellvertreter 27, 38, 76, 88,193, 282f., 352, 355 Stil (maniera) 110, 116, 245 Subjekt 18, 20, 37, 44£, 85, 88, 90, 94, 98, 115, 134, 145, 149, 224, 229,233,239, 297, 334, 357, 400, 403 Substanz 52, 79, 123ff, 127, 195, 198, 267, 397, 408ff, 422 Supermedium 18f, 42, 90£, 96, 98, 100, 107, 264, 331,369, 374, 377 Tafel 79, 116, 172, 194, 196, 198,209f., 232£, 265, 276, 286 Täuschung 31 f., 42, 46, 57, 77ff-, 84£, 126ff, 230, 309, 31 Iff., 319, 322f„ 336, 342, 346f„ 377 Technikgeschichte 43, 47 Temperamalerei 210 Tod 20, 87f-, 99, 233, 308, 31 lf., 318, 379f, 382ff., 393ff, 397, 403, 408f., 418f, 431f., 438, 440 Ton 109, 149,405,409h Transparenz 45, 54, 95, 128, 253, 255, 257, 310, 313, 316f, 334, 342 Traum 20, 22f., 36f£, 133, 253, 319, 356£ Traumbilder 19, 37 Trecento 127, 178, 205 Tridentinum 129, 132 Trivium 60, 92, 104 Trompe-1'oeil 33, 42, 44, 215, 303, 310, 313, 321,330, 336, 389f. Tuch 271F, 274fi£, 278f, 281, 286, 290, 293, 296f., 299ff., 303, 395 Tuchbild 269£, 278f„ 281, 291, 293, 296, 298, 301,303 Tuchreliquie 274ff„ 277, 289, 299 Universalität 36 Unkörperlichkeit 207 Unmittelbarkeit 27, 38, 54, 99f., 183, 342 Unsichtbares 38, 42, 181, 203, 217, 224, 228, 241,305,397, 422 Unsichtbarkeit 22, 203, 207, 255, 267, 277, 290 498 INDEX Unsterblichkeit 403f. Urbild 69, 238, 269, 272, 277, 280, 282, 286f., 290,310, 323,404 Urmedium 19 Ursprung 93f., 109, 122, 125, 182, 403,409 der Bilder 58, 87, 169, 229, 233f., 234, 240, 242, 244, 269, 273, 296, 401 der Kunst 60, 108, 130 der Malerei 74f„ 76, 88, 100, 307, 318, 401 f., 405, 428 des Menschen 58, 89 der Plastik 405f. Urmaterie 155 Ursprungslegende s. Ursprungsmythos Ursprungsmythos 46, 72, 76, 143, 203, 254, 431 der Bilder 46, 293, 345 antik 46, 89, 414 christlich 46, 89, 231, 414 der Malerei 76, 314, 328, 331, 401, 408££,4l2f., 430f. utpicturapoesis 80, 104 Vergegenwärtigung 38, 71, 86, 88, 185, 230 Verkörperung 182, 185, 187 Verlebendigung 86 Vermittler 25 Vermittlung 18, 25, 27, 250, 252, 273, 282, 290 Verwandlung s. Metamorphose Vielfalt (varietà) 99, 106, 109£, 126f. Virtualität 31 Vision 22, 182, 198f„ 225, 229, 240, 243, 248, 250f£, 254E, 257, 265, 424, 427 Visionsbild 199, 249, 255, 257 Visus 46, 72, 195, 279, 310, 348, 350, 357, 359, 384, 396, 400,410, 428 Vollkommenheit s. Perfektion Vorbild 31, 130, 188, 199ff., 245, 397 Vorstellung 20, 23, 28, 37f., 75, 85, 88, 97f., 11 Iff., 114, 116f„ 126, 133, 145, 152, 226, 230, 244, 277, 280, 282, 285, 287, 289, 302,317, 376 Vorstellungsbild 19, 34ff., 76, 82, 84f£, 97, 145, 188, 190, 228ff„ 239f£, 244, 254, 267, 278, 291,293,388,390 Vortäuschung 32, 57, 98, 113 Wahrheit 32, 56, 59f., 76, 78, 93ff., 100, 171, 350f, 356, 413 Wahrnehmung 17, 20, 23, 31, 33-38, 41, 84, 92f„ 97, 249f„ 255, 347, 351, 355, 376, 386 kulturelle Kodiertheit 21, 29f. visuell 36, 97, 107, 308ff„ 323, 340, 357, 393 Wahrnehmungsbilder 20, 98, 254, 302 Wahrnehmungsprozess 35 Wahrnehmungsschwelle 31, 33 Wand(fläche) 17, 70, 75£, 79, 132, 134, 175f., 178, 187, 210f, 217, 220, 405f., 408, 422, 427, 431,439 Weisheit 52, 54, 58£, 67f., 104 Welt 24£, 28, 32, 34, 37, 45, 53, 56, 80, 82OE, 90, 108f„ 113, 115, 119ff, 128,158, 187, 221, 24l£, 289, 318, 412, 421, 441 Abbild von 34, 45, 56, 82 ästhetisch s. künstlich gemalt 35, 85, 88, 96,4llf. künstlich 33, 128, 134, 313, 317, 328, 342f. neu 122, 125, 134 wirklich 24, 33, 45, 52, 82, 84f„ 162, 189f., 309f., 313, 317, 342, 346, 427 Weltentwurf 87, 90, 111, 118 Welterkenntnis 27, 56, 96, 112, 121 Welterschaffung s. Weltschöpfung Weltschöpfung 44, 56, 137, 139, 152, 154, 162, 165f., 168E, 401, 414 Weltverdoppelung 90, 317f., 320, 330, 343, 412 Werk 61, 78, 83, 94£, 98, 104, 114, 116, 122, 150, 158, 165£, 237, 308 Gottes 55, 61,69, 156f£, 168 des Menschen 61f£, 95, 101, 156f£, 168, 232 der Natur 61, 101, 158 Werkbegriff 40, 62, 69, 77, 94, 116 Werkkonzept 64, 113, 116 Werkprozess 40£, 63, 82£, 94, 106£, 109, 113, 115£,119 Wiedererkennen 30, 69 Wirklichkeit 30, 35, 42, 78, 82, 85, 89f, 95£, 98, 107, 120, 128, 130£, 183, 188f„ 195, 275, 297, 312£, 320£, 323£, 329£, 334, 340, 343, 346, 349, 354£, 357, 377, 411, 420, 424, 440f. Wissen 56, 58, 60£, 65, 67, 72, 93, 104, 403, 441 bildtheoretisch 45, 105, 107 visuell 34, 263 theologisch 45 Wissenschaft (scientia) 60£, 68, 72f£, 80f£, 85, 92f£, 99, 102£, 105, 110, 122£, 125f-, 257, 358 Wolke 198, 212, 221, 248, 252ff. Zeichen 17, 26, 28, 33, 105, 359, 418 gemalt 24, 39f£, 46, 101, 107, 233, 334 Ikonizität 183, 189 Opazität 28, 46, 128, 221 Transparenz 28, 128 Materialität 41, 45 INDEX 499 ikonisch 29, 31, 188 Zeichendefinition 28, 82 Zeichenfunktion 26f. Zeichengefüge 25, 77 Zeichenhandlungen 19, 22 Zeicheninterpret 24, 26, 29, 33 Zeichenprozess 25, 36 79, 113, 127, 186fi, 189fi,210 Zeichensysteme 25f, 28, 39, 93, 96, 98, 100, 102f„ 188 Zeichenträger 15, 17, 22f, 24f, 33, 42, 53, 102, 152,207 zeichnen 117, 123, 171, 176 Zeichnung (disegno) 94f., 98, 100, 109, 11 Iff., 115ff, 122ff„ 129, 196, 201,219, 239fi, 243fi, 248, 250fi, 253f, 256£, 260f., 266, 268, 394, 402, 406, 408ff, 428 (Zentral-)Perspektive 44, 57, 64, 84f., 94, 106, 147fi, 178, 203£, 208, 212, 245, 252, 316, 340, 366,432,439
Zurück zur Trefferliste : << Zurück : Weiter >>
Powered by CONTENTdm ® | Kontakt  ^ Seitenanfang ^